Boogtandkoppeling

Techniekgids // Aandrijftechniek mechanisch // Askoppelingen // Boogtandkoppeling

Wat is een boogtandkoppeling en hoe werkt deze tandkoppeling?

Een tandkoppeling of boogtandkoppeling is een driedelige koppeling. De overbrenging bestaat uit twee tandwiel gevormde naven die gekoppeld worden middels een tandhuls. Door de afgeronde tandvorm kunnen grote hoekuitlijnfouten worden overbrugd. De scheefstelling kan worden toegepast zonder dat dit ten koste gaat van de koppelcapaciteit. Tandkoppelingen produceren nauwelijks geluid en trillingen, wat zorgt voor een langere levensduur. Veelal worden ze met vet gesmeerd. Dit type koppeling word toegepast wanneer grote koppels moeten worden overgebracht. Deze universele koppeling kan onder zware omstandigheden hoek-, radiale- en gecombineerde uitlijningsfouten compenseren.

Kenmerken van een boogtandkoppeling

Temperaturen van -20°C tot +80°C
Hoog koppel bij compacte inbouwmaten
Koppels tot 8.000.000 Nm
Kan grote hoek uitlijn fouten op vangen
Leverbaar in veel variaties
Stalen varianten dienen gesmeerd te worden

Waar worden tandkoppelingen toegepast?

pomp aandrijvingen
compressoren
transportbanden
mixers
molens
extruders

Tandboogkoppeling van staal

De staal uitgevoerde koppelingen hebben door de benodigde smering een wat complexere bouwvorm en zijn voorzien van van interne afdichtingen.

Tandboogkoppeling met nylon huls

Dit zijn tandkoppelingen waarbij smering onnodig is.
De mantel is gemaakt van Nylon en de hubs (naven) zijn verkrijgbaar in verschillende materialen. Nylon, Zamak (Zamac) of Staal. De koppeling is geschikt voor hoge uitlijningfouten en werkt tot temperaturen van 60° C.
Geschikt voor koppels tot ca 300 Nm en boringen tot ca 60 mm.

Tandkoppeling smeren

Een juiste smering van de koppeling is essentieel voor een goede werking en verlengd de levensduur. Voorafgaand aan de montage van boogtandkoppelingen dient een laag vet op de tanden te worden aangebracht.

Omdat het vet onderhevig is aan een hoge centrifugaalkracht is het van belang te kiezen voor smeermiddel met een hoge viscositeit en goede kleefkracht. Een goed vet voor tandkoppelingen is zo ontworpen dat het bestand is tegen centrifugale scheiding van olie en verdikkingsmiddel.

Welk smeermiddel voor een boogtandkoppeling?

Gebruik voor normaal gebruik en omgevingstemperaturen van –30°C tot 90°C NLGI 1 EP-vet (EP = extreme pressure). Er zijn verschillende fabrikanten die deze vetten maken. In onderstaande tabel vind je er een aantal.

Fabrikant	Smeermiddel NLGI 1
BP Lubricants	Energrease LS-EP 1
Castrol	HD Lithium 1
Chevron	Coupling Grease 0/1
Chevron	Dura-Lith Greases EP 1
ConocoPhillips	Dynalike CG 0.5/1
ConocoPhillips	Triton 460 1.5
Exxon	Ronex Extra Duty 1
Kendall	SHP Grease 1
LOVEJOY	Coupling Grease 0/1
Mobile	Mobilegrease XTC 1
Mobile	Mobilith SHC 221 1
Mobile	Mobilith SHC 460 1.5
Mobile	Mobilux EP 111 1
Shell	Alvania Grease CG 0/1
Shell	Alvania Grease EP 1
Texaco	Coupling Grease 0/1
Texaco	Multifak EP 1

Als de koppelingssnelheid (toerental) minder is dan dertig procent van de maximale snelheid gebruik dan een NLGI 0 extreme pressure-vet.

Fabrikant	Smeermiddel NLGI 0
BP Lubricants	Energrease LS-EP 0
Castrol	HD Lithium 0
Chevron	Coupling Grease 0/1
Chevron	Dura-Lith Greases EP 0
LOVEJOY	Coupling Grease 0/1
Shell	Alvania Grease CG 0/1
Shell	Alvania Grease EP 0
Texaco	Coupling Grease 0/1
Texaco	Multifak EP 0

Boogtandkoppeling kiezen. Met welke factoren moet je rekening houden?

Bij het selecteren van de juiste tandkoppeling zijn onderstaande factoren van belang:

Toerental
Koppel: Het koppel is een maat voor het rotatie-effect van een kracht. Eenheid voor koppel is de newtonmeter (Nm). Het koppel bepaald deels de grootte en type van de askoppeling.

externe factoren. Is de aandrijving onderhevig aan trillingen of stotende belastingen? Dit heeft invloed op de service factor van de koppeling.

Inbouwruimte. Is de aandrijving makkelijk te demonteren of te verplaatsen? Als dit niet het geval is, kan een demontabele koppeling wenselijk zijn. Moet er een afstand tussen de assen worden overbrugd? Dan kan een spacer de oplossing zijn. De afstand tussen de assen wordt vaak DBSE genoemd: Distance Between Shafts Ends.

Type aansluiting: pasboring, flens-, vliegwiel- of klembus- aansluiting. In het geval van een pasboring of klembus wat is dan de asdiameter? Is het een Amerikaanse of Engelse machine. Houdt dan rekening met inch maten. Dit geldt voor de boring en de spiebaan.

Omgeving: Extreme temperaturen, vervuiling, chemische vloeistoffen, explosiegevaar (Atex zone indeling) etc.

Meer informatie over askoppelingen vind je hier.

Boogtandkoppeling monteren

Er zijn verschillende methodes om tandkoppelingen te monteren. Algemene informatie over as-naaf verbindingen vind je hier.

Spanset

Spieverbinding

Tolerantiehuls

Klembus

Wat is het koppel en hoe berekenen je deze?

Koppel is een rotatie-effect dat een as in een ronddraaiende beweging zet. De rotatie kracht wordt uitgedrukt in Newton meter (Nm). De waarde is sterk afhankelijk van het toerental.

Het nominale koppel wordt berekend aan de hand van de volgende formule.

T_n [Nm] = 9550 * P [KW]
n [1/min]

Hierbij is:

T_n [Nm] Nominaal koppel
P [KW] Vermogen
n [1/min] Toerental per minuut
fs Service factor

Om de gewenste levensduur te verkrijgen dient er rekening gehouden te worden met een service factor. Hiermee worden bedrijfsomstandigheden zoals trillingen en inschakelduur ingecalculeerd. Een tabel vind je hier.

Merken | fabrikanten | documentatie | PDF downloads

Ameridrives (Altra Industrial Motion) | Amerigear standard | Amerigear High speed
Desch | GC / GC-Eco
Dodge (Baldor) | DGF
Esco | Escogear CST | FST | NST | Esconyl
Falk (Rexnord) | Lifelign Metrisch | Inch
Flender | Zapex ZW | ZN | ZI
HBE | Starex
Kop-Flex (Regal PTS) | Waldron | Flexalign | Powerlign
KTR | Gearex |Bowex algemeen | Bowex M-I-M…C | Bowex Junior | Bowex RVS
Lovejoy (Timken) | Nyflex | Mite | Dentex
R+L Hydraulics (Timken) | Dentex
Renk | Curved Tooth Couplings
Renold | Gearflex
SITI | Sitex | Sitex ST | Atex

Dodge (Baldor)

Benamingen voor boogtandkoppelingen

Om het allemaal ingewikkeld te houden hebben we lang niet altijd éénduidige benamingen voor een aandrijfcomponent. Zo kom je verschillende termen tegen.