
Inhoudsopgave
Wat is een boogtandkoppeling en hoe werkt deze tandkoppeling?
Een tandkoppeling of boogtandkoppeling is een driedelige koppeling.Ā De overbrenging bestaat uit twee tandwiel gevormde naven die gekoppeld worden middels een tandhuls. Door de afgeronde tandvorm kunnen grote hoekuitlijnfouten worden overbrugd. De scheefstelling kan worden toegepast zonder dat dit ten koste gaat van de koppelcapaciteit. Tandkoppelingen produceren nauwelijks geluid en trillingen, wat zorgt voor een langere levensduur. Veelal worden ze met vet gesmeerd. Dit type koppeling word toegepast wanneer grote koppels moeten worden overgebracht. Deze universele koppeling kan onder zware omstandigheden hoek-, radiale- en gecombineerde uitlijningsfouten compenseren.
Kenmerken van een boogtandkoppeling
- Temperaturen van -20°C tot +80°C
- Hoog koppel bij compacte inbouwmaten
- Koppels tot 8.000.000 Nm
- Kan grote hoek uitlijn fouten op vangen
- Leverbaar in veel variaties
- Stalen varianten dienen gesmeerd te worden
Waar worden tandkoppelingen toegepast?
- pomp aandrijvingen
- compressoren
- transportbanden
- mixers
- molens
- extruders

Tandboogkoppeling van staal
De staal uitgevoerde koppelingen hebben door de benodigde smering een wat complexere bouwvorm en zijn voorzien van Ā van interne afdichtingen.
Tandboogkoppeling met nylon huls
Dit zijn tandkoppelingen waarbij smering onnodig is.
De mantel is gemaakt van Nylon en de hubs (naven) zijn verkrijgbaar in verschillende materialen. Nylon, Zamak (Zamac) of Staal. De koppeling is geschikt voor hoge uitlijningfouten en werkt tot temperaturen van 60° C.
Geschikt voorĀ koppels tot ca 300 Nm en boringen tot ca 60 mm.

Tandkoppeling smeren
Een juiste smering van de koppeling is essentieel voor een goede werking en verlengd de levensduur. Voorafgaand aan de montage van boogtandkoppelingen dient een laag vet op de tanden te worden aangebracht.Ā
Omdat het vet onderhevig is aan een hoge centrifugaalkracht is het van belang te kiezen voor smeermiddel met een hoge viscositeit en goede kleefkracht. Een goed vet voor tandkoppelingen is zo ontworpen dat het bestand is tegen centrifugale scheiding van olie en verdikkingsmiddel.
Welk smeermiddel voor een boogtandkoppeling?
Gebruik voor normaal gebruik en omgevingstemperaturen van ā30°C tot 90°C NLGI 1 EP-vet (EP = extreme pressure). Er zijn verschillende fabrikanten die deze vetten maken. In onderstaande tabel vind je er een aantal.
Fabrikant | Smeermiddel NLGI 1 |
BP LubricantsĀ | Energrease LS-EP 1Ā |
CastrolĀ | HD Lithium 1Ā |
ChevronĀ | Coupling Grease 0/1Ā |
ChevronĀ | Dura-Lith Greases EP 1Ā |
ConocoPhillipsĀ | Dynalike CG 0.5/1Ā |
ConocoPhillipsĀ | Triton 460 1.5Ā |
ExxonĀ | Ronex Extra Duty 1Ā |
KendallĀ | SHP Grease 1Ā |
LOVEJOYĀ | Coupling Grease 0/1Ā |
MobileĀ | Mobilegrease XTC 1Ā |
MobileĀ | Mobilith SHC 221 1Ā |
MobileĀ | Mobilith SHC 460 1.5Ā |
MobileĀ | Mobilux EP 111 1Ā |
ShellĀ | Alvania Grease CG 0/1Ā |
ShellĀ | Alvania Grease EP 1Ā |
TexacoĀ | Coupling Grease 0/1Ā |
TexacoĀ | Multifak EP 1Ā |
Als de koppelingssnelheid (toerental) minder is dan dertig procent van de maximale snelheid gebruik dan een NLGI 0 extreme pressure-vet.Ā
Fabrikant | Smeermiddel NLGI 0 |
BP LubricantsĀ | Energrease LS-EP 0Ā |
CastrolĀ | HD Lithium 0Ā |
ChevronĀ | Coupling Grease 0/1Ā |
ChevronĀ | Dura-Lith Greases EP 0Ā |
LOVEJOYĀ | Coupling Grease 0/1Ā |
ShellĀ | Alvania Grease CG 0/1Ā |
ShellĀ | Alvania Grease EP 0Ā |
TexacoĀ | Coupling Grease 0/1Ā |
TexacoĀ | Multifak EP 0Ā |
Boogtandkoppeling kiezen. Met welke factoren moet je rekening houden?
Bij het selecteren van de juiste tandkoppeling zijn onderstaande factoren van belang:
- Toerental
- Koppel: Het koppel is een maat voor het rotatie-effect van een kracht. Eenheid voor koppel is de newtonmeter (Nm). Het koppel bepaald deels de grootte en type van de askoppeling.
- externe factoren. Is de aandrijving onderhevig aan trillingen of stotende belastingen? Dit heeft invloed op de service factorĀ van de koppeling.
- Inbouwruimte. Is de aandrijving makkelijk te demonteren of te verplaatsen? Als dit niet het geval is, kan een demontabele koppeling wenselijk zijn. Moet er een afstand tussen de assen worden overbrugd? Dan kan een spacer de oplossing zijn.Ā De afstand tussen de assen wordt vaak DBSE genoemd: Distance Between Shafts Ends.
- Type aansluiting: pasboring, flens-, vliegwiel- of klembus- aansluiting. In het geval van een pasboring of klembus wat is dan de asdiameter? Is het een Amerikaanse of Engelse machine. Houdt dan rekening met inch maten. Dit geldt voor de boring en de spiebaan.
- Omgeving: Extreme temperaturen, vervuiling, chemische vloeistoffen, explosiegevaar (Atex zone indeling) etc.
- Meer informatie over askoppelingen vind je hier.
Boogtandkoppeling monteren
Er zijn verschillende methodes om tandkoppelingen te monteren. Algemene informatie over as-naaf verbindingen vind je hier.
Wat is het koppelĀ en hoe berekenen je deze?Ā
Koppel is een rotatie-effect dat een as in een ronddraaiende beweging zet. De rotatie kracht wordt uitgedrukt in Newton meter (Nm). De waarde is sterk afhankelijk van het toerental.
Het nominale koppel wordt berekend aan de hand van de volgende formule.
Tn [Nm] = 9550 * P [KW]
Ā Ā Ā Ā Ā Ā Ā Ā Ā Ā Ā Ā n [1/min]
Hierbij is:
- TnĀ [Nm]Ā Nominaal koppel
- P [KW] Vermogen
- n [1/min] Toerental per minuut
- fs Service factor
Om de gewenste levensduur te verkrijgen dient er rekening gehouden te worden met een service factor. Hiermee worden bedrijfsomstandigheden zoals trillingen en inschakelduur ingecalculeerd. Een tabel vind je hier.
Merken | fabrikanten | documentatie | PDF downloads
- Ameridrives (Altra Industrial Motion) | Amerigear standardĀ | Amerigear High speed
- Desch | GC / GC-Eco
- Dodge (Baldor) | DGF
- Esco | Escogear CST | FST | NSTĀ | Esconyl
- Falk (Rexnord) | LifelignĀ MetrischĀ | Inch
- Flender | Zapex ZWĀ | ZNĀ | ZI
- HBE | Starex
- Kop-Flex (Regal PTS) | WaldronĀ | FlexalignĀ | Powerlign
- KTR | Gearex |Bowex algemeen |Ā Bowex M-I-M…CĀ | Bowex Junior | Bowex RVS
- Lovejoy (Timken) | Nyflex | Mite | DentexĀ
- R+L Hydraulics (Timken) | Dentex
- Renk | Curved Tooth CouplingsĀ
- Renold | Gearflex
- SITI | Sitex | Sitex ST | Atex
Equivalenten | Cross reference | Interchange
Benamingen voor boogtandkoppelingen
Om het allemaal ingewikkeld te houden hebben we lang niet altijd ƩƩnduidige benamingen voor een aandrijfcomponent. Zo kom je verschillende termen tegen.
- tandkoppeling
- tandboogkoppeling
- vertande koppeling
- koppelinghuls
- hulskoppeling
- getande koppelingĀ
- tandenkoppeling
- gear coupling
- arc tooth coupling
- Bogenzahnkupplung
- Zahnkupplung
- accouplement Ć engrenage