Hoe kies je het juiste lager?
Wat is een wentellager en welke verschillende soorten lagers bestaan er?
Een lager vangt de belasting met een roterende, lineaire of oscillerende bewegingen in een constructie op. En heeft als belangrijkste taak de wrijving tussen de bewegende delen te verlagen. Lagers zijn onder te verdelen in 3 hoofdgroepen. Wentellagers, glijlagers en lineair lagers. Wentellagers bestaan in de regel uit een binnenring, buitenring, wentellichamen (kogels, rollen of naalden) en een kooi. Daarnaast zijn sommige lagers voorzien van vet en een afdichting. Ook worden bepaalde type wentellagers compleet in lagerhuis aangeboden.
De 12 meest voorkomende wentellagers
Ieder wentellager heeft zijn eigen kenmerken en is verkrijgbaar in verschillende uitvoeringen en zo geschikt gemaakt voor specifieke toepassingen.
A Groefkogellager
B Hoekcontactkogellager
C Tweerijig zelfinstellend kogellager
D Cilinderlager
E Naaldlager
F Kegellager
G Tweerijig tonlager
H Carblager
I Kogeltaatslager
J Cilindertaatslager
K Naaldtaatslager
L Tontaatslager
Lagerbelasting bepalen
Het is belangrijk om rekening te houden met de belasting. Een verkeerde lagerkeuze heeft een grote invloed op de werking en levensduur. Wentellagers zijn onderverdeeld in drie groepen. Lagers geschikt voor radiale belasting, axiale belasting en lagertypes voor een gecombineerde belasting.
Wat betekend ABEC?
ABEC is een maatstaf voor de omloopnauwkeurigheid van een lager. Een ABEC1 heeft de laagste classificering en een ABEC9 is de nauwkeurigste uit de serie. Bij het selecteren van een lager kan de nauwkeurigheid een belangrijke rol spelen. Denk hierbij aan hoogtoerige of precieze toepassingen. Precisie lagers hebben een hoge omloopnauwkeurigheid. Hierdoor produceren ze minder trillingen en een lager geluidsniveau. Andere normen vind je in onderstaande tabel:
DIN = Deutsches Institut für Normung
ISO = International Organization for Standardization
AFBMA = Anti-Friction Bearing Manufacturers Association
ABEC = Annular Bearing Engineers Committee (onderdeel van AFBMA)
| ISO | DIN | AFBMA/ABEC |
|---|---|---|
| ISO 0 | P0 | ABEC 1 |
| ISO 6 | P6 | ABEC 3 |
| ISO 5 | P5 | ABEC 5 |
| ISO 4 | P4 | ABEC 7 |
| ISO 3 | P3 | ABEC 8 |
| ISO 2 | P2 | ABEC 9 |
P0 = Standaard
P6 = Nauwkeuriger dan P0
P5 = Semi precisie klasse
P4 = Precisie klasse
P3 = Hoge precisie klasse
P2 = Zeer hoge precisie klasse
Wat is de beschikbare ruimte?
De beschikbare ruimte voor het lager is mede bepalend in de keuze van een lager. Hoe kleiner de ruimte, des te kleiner het geschikte lager. Dit kan mogelijk beperkingen opleveren in de keuze.
Wentellager monteren
Ook de inbouw methode een belangrijke rol spelen in de keuze van een lager. Een “standaard” lager monteren heeft over het algemeen de voorkeur. Mocht er in de toekomst revisie nodig zijn, dan is het natuurlijk prettig dat het lager makkelijk te verkrijgen is. Dit zal ook vaak ten gunste komen van de prijs. Echter, er zijn toch vaak situaties waarbij specifieke lagers gemonteerd worden. Zo kan een as die lastig te demonteren is worden voorzien van een deelbaar lager.
Wat zijn de bedrijfsomstandigheden?
Wat zijn de omstandigheden waarin het lager moet functioneren. Deze kan namelijk een grote invloed hebben op de prestaties en levensduur. Denk bijvoorbeeld aan:
Extreme temperaturen (schommelingen)
Trillingen of stotende belastingen
Pendelende (heen en weer gaande) bewegingen
Corrosieve omstandigheden
Wat is het toerental in de applicatie?
Het maximaal toelaatbaar toerental van een groot lager ligt lager dan dat van een klein lager. Dit heeft te maken met het contactvlak van de wentellichamen. Een groot contact vlak geeft meer draagvermogen maar ook meer wrijving. Daarnaast hebben de verschillende type wentellichamen een verschillend contact vlak. Een kogellager heeft een puntcontact en een rollager een lijncontact. In de regel geldt dat het maximale toerental van een rollager lager is dan dat van een kogellager.
Uitlijnfouten compenseren
Wanneer er goede uitlijn mogelijkheden zijn kan een “vast” lager toegepast worden. Indien dit niet het geval is kan er een zelfinstellend exemplaar gemonteerd worden. Bijvoorbeeld een dubbelrijig pendelkogellager of een dubbelrijig tonlager. Deze kunnen namelijk (in beperkte mate) scheefstelling opvangen.
Axiale verschuifbaarheid
Onder invloed van temperatuurverschillen kan een as krimpen of uitzetten. Dit wordt de uitzettingscoëfficiënt genoemd. Bij een as van staal met een lengte van 2 meter is dit algauw 0,5 mm bij een temperatuurverschil van 20 graden . Niet elk wentellager of lagerhuis kan deze krimping en uitzetting opvangen. Hieronder vind je de formule.
Δl = α x l x Δt
- α = lineaire uitzettingscoëfficient
- l = lengte van de uitzetting
- t = temperatuurverschil
Zijn geïntegreerde afdichtingen in het lager nodig?
Bepaalde type lagers zijn verkrijgbaar met geïntegreerde afdichtingen. Zo’n interne afdichting heeft in de regel minder ruimte nodig. Dit geeft een eenvoudigere en goedkopere constructie ten opzichte van lagers met een niet geïntegreerde afdichting. Ook zijn er bij reparatie minder onderdelen benodigd. Binnen de afdichtingen wordt er onderscheid gemaakt tussen slepende, frictiearme en frictieloze uitvoeringen.
